4 stycznia 2024 roku Ziemia znalazła się w szczególnym punkcie swojej rocznej wędrówki – osiągnęła peryhelium, moment, w którym jest najbliżej Słońca. To niezwykłe zjawisko oznacza, że tego dnia miał miejsce ostatni zachód słońca w czasie, gdy nasza planeta znajdowała się w najbliższym kontakcie ze swoją dzienną gwiazdą. Każdy kolejny zachód będzie już odbywał się przy stopniowo rosnącej odległości od Słońca.
Dla mieszkańców półkuli północnej peryhelium może wydawać się paradoksem, ponieważ przypada w samym środku zimy. Jednak kluczowym czynnikiem określającym porę roku nie jest odległość od Słońca, lecz nachylenie osi Ziemi. Kiedy półkula północna jest skierowana bardziej „od” Słońca, promienie słoneczne padają pod większym kątem, a dni są krótsze, co prowadzi do niższych temperatur.
Eliptyczna orbita i siły grawitacyjne
Ziemia porusza się wokół Słońca po orbicie eliptycznej, co powoduje, że raz jest bliżej, a raz dalej od swojej gwiazdy. W peryhelium dzieli nas od Słońca około 147 milionów kilometrów, podczas gdy w aphelium – najdalszym punkcie orbity, przypadającym na lipiec – dystans wzrasta do 152 milionów kilometrów. Chociaż różnica 5 milionów kilometrów może wydawać się duża, w skali kosmicznej jest stosunkowo niewielka i nie wpływa znaczną miarą na temperaturę Ziemi.
Dlaczego na półkuli północnej lato jest, gdy Ziemia jest dalej?
Często zadawane pytanie brzmi: „Dlaczego na półkuli północnej lato przypada wtedy, gdy Ziemia znajduje się dalej od Słońca?” Odpowiedź leży w nachyleniu osi Ziemi (ok. 23,5°). Latem półkula północna jest zwrócona ku Słońcu, co powoduje, że promienie słoneczne padają na nią niemal prostopadle, a dni są długie. W tym samym czasie na półkuli południowej panuje zima.
Kosmiczny taniec w rytmie natury
Zjawiska takie jak peryhelium i aphelium są dowodem na dynamiczną naturę naszego Układu Słonecznego. Ziemia co roku powraca do tego samego punktu na swojej orbicie, ale subtelne zmiany w jej ruchu powodują, że każda wędrówka jest nieco inna. Nachylenie osi, wahania orbity oraz zmienność aktywności słonecznej razem wpływają na klimat i pory roku na naszej planecie.
Ostatni zachód najbliżej Słońca
4 stycznia 2025 roku był dniem ostatniego zachodu słońca w czasie, gdy Ziemia znajdowała się najbliżej Słońca. Każdy kolejny dzień przynosi powolne oddalanie się naszej planety od gwiazdy, co potrwa do lipca, gdy osiągniemy aphelium. Ta kosmiczna cykliczność pokazuje niezwykły rytm Wszechświata, a zrozumienie takich zjawisk pozwala jeszcze bardziej docenić miejsce Ziemi w przestrzeni kosmicznej.
Obserwuj i doceniaj kosmos
Choć zjawisko peryhelium nie ma wyraźnego wpływu na nasze codzienne życie, może stanowić inspirację do pogłębienia wiedzy o Wszechświecie. Zachody i wschody słońca w tym czasie są doskonałą okazją do obserwacji nieba i refleksji nad harmonią natury.
Każdego roku Ziemia bierze udział w tym majestatycznym tańcu. Od zimowego peryhelium do letniego aphelium, nasza planeta przypomina o złożoności i pięknie kosmosu, w którym żyjemy.
