Nieco ponad rok od głośnego wyburzenia pomnika w Nowogardzie, temat usuwania reliktów przeszłości powraca do powiatu goleniowskiego. Tym razem Instytut Pamięci Narodowej, przy współpracy z lokalnym samorządem, podjął działania w Maszewie. Z przestrzeni publicznej zniknął obiekt, który przez dekady budził kontrowersje i przypominał o powojennej dominacji Związku Radzieckiego.
Działania te wpisują się w szerszy kontekst porządkowania przestrzeni publicznej w Polsce. Podczas briefingu prasowego, który towarzyszył pracom rozbiórkowym, obecny był dr hab. Karol Polejowski, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. W swoim wystąpieniu jasno zaznaczył stanowisko Instytutu wobec pozostawiania tego typu obiektów w miastach. Wskazał, że w wolnej Polsce nie ma miejsca na upamiętnianie symboli totalitarnych, a wkroczenie wojsk sowieckich nie przyniosło oczekiwanej wolności, lecz usankcjonowało obce panowanie na tych ziemiach.
Historia obiektu przy ul. Jedności Narodowej
Zdemontowany obiekt, określany mianem sowieckiego symbolu propagandowego, ma długą historię sięgającą 9 maja 1947 roku. Został wzniesiony, by upamiętnić rzekome “wyzwolenie” miasta przez Armię Czerwoną. Pierwotnie dwumetrowy obelisk stał w samym sercu Maszewa, przed ratuszem. Wówczas jego szczyt zdobiła czerwona gwiazda, a na tablicy widniała inskrypcja „Chwała wyzwolicielom 7 III 1945”.
Z biegiem lat forma pomnika uległa zmianie. Po usunięciu napisów i symboli komunistycznych, a także po zastąpieniu gwiazdy kulą, został on przeniesiony na skwer przy ul. Jedności Narodowej. Mimo wizualnych modyfikacji, dla wielu historyków i mieszkańców wciąż pozostawał symbolem minionej epoki i obcej strefy wpływów.
Dekomunizacja w Maszewie i plany na przyszłość
Burmistrz Maszewa, Paweł Piesio, nie krył zadowolenia z faktu usunięcia obiektu, określając go mianem “kuli u nogi”. Włodarz podziękował przedstawicielom IPN oraz mieszkańcom za doprowadzenie sprawy do finału. Co ważne, zniknięcie obelisku nie oznacza, że miejsce to pozostanie puste. Planowane jest wzniesienie nowego pomnika, który ma mieć zupełnie inny wydźwięk. Nowy monument ma upamiętniać powojennych mieszkańców Maszewa – ludzi, którzy zostali tu przesiedleni lub przybyli na te ziemie w poszukiwaniu lepszego życia i ciężką pracą odbudowywali miasto.
W wydarzeniu udział wzięli liczni przedstawiciele IPN, w tym Krzysztof Męciński, dyrektor szczecińskiego oddziału Instytutu. Podkreślił on, że jest to już dziewiąty obiekt propagandowy usunięty na terenie działania szczecińskiego oddziału, obejmującego województwo zachodniopomorskie i część lubuskiego. Podczas uroczystości przywołano również apel dr. Karola Nawrockiego, obecnego Prezydenta RP, dotyczący konieczności ostatecznej dekomunizacji przestrzeni publicznej przez samorządy. Usunięcie obelisku w Maszewie jest kolejnym krokiem w procesie przywracania historycznej prawdy w regionie.
