Mieszkańcy Nowogardu z zainteresowaniem obserwują prace archeologiczne prowadzone na Placu Wolności, gdzie odkryto fundamenty pomnika Bismarcka. Choć sam fakt znalezienia pozostałości nie jest już sensacją, to plany dotyczące zagospodarowania tego miejsca budzą ciekawość. Jak władze miasta zamierzają wyeksponować historyczne znalezisko i jaką nową funkcję zyska ta przestrzeń?
Dr Marcin Peterlejtner, archeolog prowadzący prace na miejscu odkrycia, wyjaśnia: “Dzisiaj po wizycie pana burmistrza i w koniecznych ustaleniach z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, plan jest taki, żeby to miejsce zostało w tej przestrzeni publicznej, żeby nie zniknęło ponownie pod warstwą ziemi.”
Od fundamentów pomnika do edukacyjnej instalacji
Konkretne plany zagospodarowania odkrytych fundamentów już się krystalizują. Władze miasta zamierzają wyeksponować znalezisko w sposób, który nada mu nową, edukacyjną funkcję. Wstępna koncepcja zakłada podniesienie zewnętrznego murku do poziomu ziemi, a środkowego – wystającego około 70 cm ponad poziom gruntu.
W ten sposób na placu powstanie rodzaj podwyższonej platformy, która w przyszłości mogłaby służyć jako podstawa pod makietę średniowiecznego Nowogardu. Na zabezpieczonych fundamentach umieszczona zostałaby płyta – rozważane są różne warianty: betonowa, metalowa lub szklana, która stanowiłaby bazę pod dalsze zagospodarowanie.
Inspiracja od współwydawcy powiatgoleniowski.info
Pomysł stworzenia makiety średniowiecznego miasta podsunął współwydawca serwisu informacyjnego powiatgoleniowski.info, Grzegorz Świstak, który rozmawiał na miejscu z archeologiem oraz burmistrzem. Dzięki tej inspiracji władze miasta rozważają teraz stworzenie instalacji, która mogłaby znacząco wzbogacić przestrzeń miejską i stać się nie tylko lokalną atrakcją, ale także cennym źródłem wiedzy o historii Nowogardu.
Podczas rozmów z burmistrzem i archeologiem, Grzegorz Świstak podzielił się swoimi doświadczeniami z podobnych realizacji w innych miastach regionu, co stało się punktem wyjścia do dalszych dyskusji na temat możliwości zagospodarowania znaleziska.
Wizja makiety starego miasta
Zaproponowana makieta miałaby prezentować dawny układ urbanistyczny, w tym nieistniejący już ratusz, który stał w miejscu późniejszego pomnika Bismarcka. Pokazywałaby również historyczną linię brzegową jeziora Nowogardzkiego i jeziora Grodzkiego (obecnie szuwary przy więzieniu), zamek Eberstainów w miejscu obecnego więzienia oraz zabudowę średniowiecznego miasta.
Rozważane są różne formy prezentacji – od tradycyjnej makiety fizycznej, podobnej do tej w Ińsku, po nowoczesne rozwiązania z wykorzystaniem hologramów, które mogłyby pokazywać zmieniające się obrazy najciekawszych miejsc dawnego Nowogardu.
Zdjęcia makiety w Ińsku:
Harmonogram działań i finansowanie
Obecnie realizowany jest pierwszy etap projektu, obejmujący zabezpieczenie i wyeksponowanie odkrytych fundamentów. Dr Peterlejtner podkreśla: “Żeby uzyskać przestrzeń wizualnie dostępną, trzy, cztery warstwy cegieł niewątpliwie trzeba będzie podciągnąć do góry.”
Realizacja pełnej wizji, wraz z wykonaniem makiety, planowana jest na kolejne lata. Koszt takiego przedsięwzięcia szacowany jest na kilkadziesiąt tysięcy złotych. Władze miasta rozważają możliwość pozyskania dofinansowania z programu rządowego, co wymagałoby spełnienia określonych warunków dostępności – w tym przystosowania instalacji dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich oraz przygotowania informacji w co najmniej trzech językach i alfabecie Braille’a.
Edukacyjny wymiar projektu
Inicjatorzy projektu podkreślają jego edukacyjną wartość i znaczenie dla popularyzacji wiedzy o wielokulturowej historii Nowogardu. Na planowanej tablicy informacyjnej znalazłaby się nie tylko informacja o pomniku Bismarcka, ale przede wszystkim o średniowiecznej historii miasta i rynku.
“To będzie wykazanie wielokulturowości i wielonarodowości tego miejsca” – podkreślają pomysłodawcy, przypominając, że na przestrzeni wieków Nowogard zamieszkiwali Pomorzanie, Słowianie, Germanie, Niemcy, Szwedzi, Francuzi i wielu innych.
Inspiracje z innych miast
Władze Nowogardu zamierzają czerpać inspiracje z podobnych realizacji w innych miastach regionu. Burmistrz planuje wizytę w Ińsku, gdzie funkcjonuje już podobna makieta, ciesząca się dużym zainteresowaniem zarówno mieszkańców, jak i turystów. Takie rozwiązania są coraz popularniejsze w miastach o bogatej historii, stanowiąc atrakcyjny sposób na prezentację dziedzictwa kulturowego w przestrzeni publicznej. Dzięki nim historia staje się namacalna i dostępna dla każdego.
Odkryte fundamenty pomnika Bismarcka mogą więc stać się początkiem wartościowej inicjatywy, łączącej ochronę dziedzictwa kulturowego z edukacją historyczną. Dzięki temu Plac Wolności zyska nowe oblicze, nawiązujące do bogatej przeszłości Nowogardu, ale służące przede wszystkim jego współczesnym mieszkańcom.
