W najnowszym sprawozdaniu z realizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, które trafiło do Sejmu, rząd w zasadzie przyznał, że program “Rodzina 500 plus” (obecnie “800 plus”) nie spełnił pokładanych w nim nadziei. Mimo ogromnych nakładów finansowych, efekty w dziedzinie demografii i walki z ubóstwem są dalekie od oczekiwanych.
Demograficzna porażka
Głównym celem programu było zwiększenie dzietności w Polsce. Jednak jak wynika ze sprawozdania, wpływ świadczenia na liczbę urodzeń był bardzo ograniczony. Choć w pierwszych latach po wprowadzeniu programu zaobserwowano niewielki wzrost liczby urodzeń, to w kolejnych latach trend ten został całkowicie odwrócony.
W 2023 roku urodziło się zaledwie 272,5 tys. dzieci, co jest wynikiem znacznie poniżej nawet najbardziej pesymistycznych prognoz. To o 35,5 tys. mniej niż zakładał wariant niski i aż 50 tys. mniej niż w wariancie średnim prognoz demograficznych GUS.
Ubóstwo bez zmian
Kolejnym rozczarowującym aspektem jest wpływ programu na poziom ubóstwa w Polsce. Według sprawozdania, oddziaływanie świadczenia na ograniczenie skrajnego ubóstwa wyczerpuje się. W 2023 roku zasięg skrajnego ubóstwa dla całej populacji wyniósł 6,6%, co jest wynikiem gorszym niż przed wprowadzeniem programu (6,5%).
Ogromne koszty, mizerne efekty
Szczególnie niepokojący jest fakt, że mimo rosnących nakładów finansowych, efekty polityki prorodzinnej są coraz mniej widoczne. Od początku funkcjonowania programu wydano na niego już 305 mld zł. W projekcie budżetu na 2025 rok przewidziano aż 97 mld zł na politykę prorodzinną, z czego niemal 63 mld zł ma pochłonąć sam program “800 plus”.
Te ogromne wydatki sprawiły, że Polska awansowała do grona państw UE o największych nakładach na politykę prorodzinną, ustępując jedynie Danii, Luksemburgowi i Finlandii. Jednak w przeciwieństwie do tych krajów, efekty naszych działań są znacznie mniej satysfakcjonujące.
Co dalej z programem?
Kluczowe pytania, które teraz stoją przed decydentami, to:
- Czy program powinien być kontynuowany w obecnej formie?
- Jakie modyfikacje mogłyby zwiększyć jego skuteczność?
- Czy środki przeznaczane na “800 plus” nie powinny być wykorzystane w inny sposób, bardziej efektywnie wspierający rodziny i demografię?
Potrzeba nowego podejścia
Sprawozdanie jasno pokazuje, że sama pomoc finansowa nie jest wystarczającym narzędziem do rozwiązania problemów demograficznych i społecznych Polski. Konieczne jest wypracowanie kompleksowej strategii, która uwzględni nie tylko bezpośrednie wsparcie finansowe, ale także inne aspekty wpływające na decyzje o posiadaniu dzieci, takie jak dostępność opieki żłobkowej i przedszkolnej, elastyczność rynku pracy czy polityka mieszkaniowa.
Odwiedź nasz kanał na YouTube
